Op voormalig Fliegerhorst Deelen ligt nog altijd een kompasschijf die nagenoeg in tact is.
Een uniek en vrij te bezoeken stukje historie wat ligt in het Veteranenbos.
Een kompas wijst niet het geografische noorden aan maar het magnetische. Dat ligt ergens in het noorden van Canada. Op alle vliegkaarten staat dan ook de declinatie vermeld: Dat is de hoek tussen het magnetische en het geografische noorden voor die kaart.
Die verandert ook naargelang de plaats en naargelang het jaar.
Maar een kompas heeft nog een andere, ingebouwde fout: De deviatie.
Als je een magnetische naald in een metalen massa als een vliegtuig plaatst, dan ondergaat die naald daar de invloed van. Die fout moet worden berekend terwijl het kompas in het toestel is gemonteerd. Daarvoor dient een ‘compass swing’ die men uitvoert op een kompenseerinriching.
Het vliegtuig wordt in de hoofdrichtingen opgelijnd (000°; 090°, 180°, 270°), nadien in de tussenrichtingen (045°, 135°, 225° en 315°). Elke keer wordt afgelezen wat het kompas aanduidt. Het verschil met wat op de compenseerinrichting staat en wat in het vliegtuig wordt aangegeven, heet ‘deviatie’. Maar door een aantal schroefjes op het kompas bij te stellen, kan het verschil grotendeels worden weggewerkt.
Is er toch nog een verschil, dan wordt dat op een declinatiekaartje naast het kompas genoteerd. Meestal gaat het om kleine correcties van een paar graden.
Nergens in België is een beter bewaarde kalibreerschijf te vinden dan in Grimbergen.
Het vliegtuig draaide in het centrum van de kalibreerschijf om een grote houten plaat, die draaide op glazen kogellagers. Omdat het kompas niet zou gestoord worden konden immers geen metalen bollen gebruikt worden. In het midden van de betonnen plaat zat een systeem waarmee het vliegtuig in alle richtingen van het kompas kon gedraaid worden.
Bron: http://parelvanbrabant.blogspot.com/2014/10/de-exacte-locatie-van-de.html?m=1
Helaas is bij bezoek eind 2018 het beton wederom behoorlijk overwoekerd met onkruid wat als er niet snel iets gebeurt het beton onherstelbaar zal beschadigen.
